Χρυσή Λασιθίου
Το νησί Χρυσή ή το Γαϊδουρονήσι βρίσκεται 8 μίλια νότια της πόλης της Ιεράπετρας, στο ανοιχτό Λιβυκό Πέλαγος. Πρόκειται για μια επίπεδη νησίδα πολύ γνωστή για το τροπικό μπλε νερό που καλύπτει όλες τις πιθανές αποχρώσεις του μπλε και του πράσινου, το προστατευόμενο δάσος με μεγάλα δέντρα και τα χιλιάδες σπασμένα κοχύλια που κάνουν την άμμο να λάμπει. Οι κάτοικοι της Ιεράπετρας αγαπούν αυτό το νησί και το αποκαλούν απλά «το νησί».
Η Χρυσή παίρνει το όνομά της από την λευκή άμμο που καλύπτει ολόκληρο το νησί και προέρχεται κυρίως από κοχύλια. Οι τροπικές παραλίες είναι γεμάτες από πολλούς επισκέπτες που έρχονται από τα εκδρομικά σκάφη που εγκαταλείπουν την Ιεράπετρα το πρωί και επιστρέφουν το απόγευμα. Η Χρυσή έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή φυσικής ομορφιάς και απαγορεύεται αυστηρά οι κατασκηνώσεις καθώς και η διανυκτέρευση.
Η ρηχή γαλαζοπράσινη θάλασσα, οι αμμώδεις παραλίες που είναι γεμάτες με μικρά θαλασσινά κοχύλια, και το σπάνιο κεδροδάσος είναι από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του νησιού. Το νησί είναι σχεδόν επίπεδο με πολύχρωμα ηφαιστειακά πετρώματα, καλυμμένα με άμμο και θαλάσσια απολιθώματα. Το Γαϊδουρονήσι έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Natura 2000).
Ενετικό Φρούριο Καλές
Το πιο γνωστό αξιοθέατο της πόλη είναι σίγουρα το ενετικό φρούριο Καλές, το οποίο βρίσκεται στην είσοδο του παλιού λιμανιού. Ο φημισμένος “KAΛΕΣ”, στην άκρη του αρχαίου λιμανιού στην παλιά πόλη , χτίσθηκε κατά την παράδοση από τον Γενοβέζο πειρατή Πεσκατόρε το 1212 και από τότε έχει συνδεθεί με την ιστορία της Ιεράπετρας.
Το Φρούριο Καλές χτίστηκε από τους Ενετούς τον 13ο αιώνα μ.Χ., για να προστατεύει τη πόλη της Ιεράπετρας από τους εχθρούς της. Το 1508 καταστράφηκε από σεισμό και από επιδρομές των Οθωμανών. Οι ζημιές του κάστρου δεν επιδιορθώθηκαν εντελώς, ίσως γιατί ήταν πολύ σοβαρές και δεν υπήρχε οικονομική δυνατότητα. Όταν η Ιεράπετρα έπεσε στα χέρια των Οθωμανών το 1647, το κάστρο επιδιορθώθηκε και χρησιμοποιήθηκε για την άμυνα της πόλης. Από αυτή την περίοδο κρατάει και το όνομα της Καλές, που αποτελεί παραφθορά του οθωμανικού «Κουλές», που σημαίνει πύργος.
Όλα αυτά τα χρόνια ο Καλές στέκεται επιβλητικός στην είσοδο του παλιού λιμανιού της Ιεράπετρας, μαρτυρώντας την ιστορία της πόλης. Σήμερα μπορείτε να επισκεφτείτε το κάστρο αλλά και να παρακολουθήσετε πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Δήμος.
Η επίσκεψη του Ναπολέοντα Βοναπάρτη
Ένα από τα πιο ιδιαίτερα αξιοθέατα της παλιάς πόλης είναι το «Σπίτι του Ναπολέοντα», όπου σύμφωνα με την παράδοση διανυκτέρευσε ο μεγάλος στρατηλάτης για ένα βράδυ το Ιούλιο του 1798, κατά την εκστρατεία του κατά των Μαμελούκων (στην Αίγυπτο). Λέγεται ότι ο Βοναπάρτης ζήτησε από μια οικογένεια να τον φιλοξενήσει στο σπίτι τους, χωρίς να τους πει ποιος είναι. Όταν το πρωί σηκώθηκε, άφησε ένα σημείωμα που αποκάλυπτε την ταυτότητά του.
Αρχαιολογικός Χώρος Γουρνιών
Ο Αρχαιολογικός Χώρος Γουρνιών είναι μια σημαντική περιοχή ανασκαφής στην Κρήτη. Στην αρχαιότητα υπήρχε εδώ μια λιμνοθάλασσα, ενώ αποτελούσε έναν πολύ μεγάλο οικισμός κατά την μινωική περίοδο. Το όνομά τους οφείλεται στις κοίλες σκάφες που ανακαλύφθηκαν σε ολόκληρο τον οικισμό και μερικές σώζονται ακόμα στις εισόδους των δωματίων. Η αρχική ονομασία της πόλης δεν είναι γνωστή.
Τα Γουρνιά πιθανότατα ιδρύθηκαν στην νεότερη περίοδο του παλατιού (17ος-15ος αιώνας π.Χ.), σύμφωνα με άλλες πηγές γύρω στο 2700 π.Χ. από τους Μινωίτες. Ομαδοποιείται γύρω από ένα «αρχοντικό» με μια μεγάλη αυλή και αποτελούν ένα μινωικό συγκρότημα ανακτόρων. Ατομικά, οριοθετημένα τεταρτημόρια μπορούν να χαρακτηριστούν ως κατοικίες ή εργαστήρια. Αυτά βρίσκονται σε μια κεντρική πλατεία, και χωρίζονται από μια σκάλα, όπου και πάλι δύο σειρές σκαλοπατιών συναντιούνται σε ορθή γωνία.
Ο σημερινός αρχαιολογικός χώρος δίνει μία εικόνα της καθημερινής ζωής των Μινωιτών, οι οποίοι ασχολούνταν με την αλιεία, τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την αγγειοπλαστική.
Το φαράγγι του Χα
Το φαράγγι του Χά βρίσκεται 8 χλμ. βόρεια της Ιεράπετρας. Είναι το καμάρι της Θρυπτής, θεωρείται ως ένα από τα δυσκολότερα φαράγγια της Ευρώπης και αφορά μόνο στους έμπειρους ορειβάτες. Για τη διάσχισή του απαιτούνται τεχνικές γνώσεις και εξοπλισμός canyoning, το συνολικό του μήκος είναι μόλις 1,6 χλμ., ενώ η υψομετρική διαφορά εισόδου – εξόδου αγγίζει τα 230μ.
Δημιουργήθηκε από ένα ενεργό ρήγμα, αποτελείται από πλακώδεις ασβεστόλιθους και διατρέχεται σε όλο το μήκος του από νερό. Στο ιδιαίτερα στενό εσωτερικό του οι ριψοκίνδυνοι συναντούν 27 καταρράκτες. Είναι ένα από τα σπάνια μέρη που συγκεντρώνουν μεγάλη ποικιλία από την χλωρίδα και πανίδα της Κρήτης. Είναι καταφύγιο σπάνιων ειδών όπως γυπαετοί, γεράκια κτλ. Μερικά από αυτά είναι τόσο σπάνια, ώστε προστατεύονται με διεθνείς συμβάσεις.
Το Φαράγγι της “Σαρακίνας”
Λέγεται και φαράγγι του Σαραντάπηχου από τον ομώνυμο γίγαντα που περνώντας το όρος Δίκτη, το έσχισε στα δυο με τη γενειάδα του σκύβοντας στο ποτάμι να πιει νερό. Σε μήκος δεν ξεπερνά το 1,5 χλμ., το πλάτος του κυμαίνεται μεταξύ 3 και 10 μ., ενώ αυτό που το κάνει πέρα για πέρα εντυπωσιακό είναι τα κατακόρυφα τοιχώματα που αγγίζουν το ύψος των 150 μ.
Είναι πλούσιο σε βλάστηση, έχει πάντοτε νερό (τον χειμώνα θεωρείται απροσπέλαστο), ενώ ο Κρυοπόταμος που το διατρέχει, σχηματίζει κατά τόπους καταρράκτες και λιμνούλες.
Η ανάβαση στα γιγαντιαία βράχια γίνεται από λαξευμένα σκαλιά. Η είσοδος γίνεται από το χωριό Μύθοι, 20 χλμ. δυτικά της Ιεράπετρας.
Φούρνου Κορφή
Δυτικά της Ιεράπετρας, κοντά στο χωριό Μύρτος, σε ένα μικρό λόφο ονομαζόμενο Φούρνου κορφή, βρίσκεται ο προϊστορικός αρχαιολογικός χώρος του Μύρτος, που χρονολογείται από την πρώιμη Μινωική εποχή. 90 δωμάτια από τον οικισμό έχουν ανασκαφεί, με ένα από αυτά φαίνεται πως χρησιμοποιούταν σαν θυσιαστήριο. Ανάμεσα στα ευρήματα της περιοχής είναι το αγαλματίδιο της θεάς του Μύρτου.
Καταρράκτης Μυλωνά
Ένα πραγματικά ωραίο φυσιολατρικό αξιοθέατο της περιοχής είναι ο καταρράκτης τους Μυλωνά, μέσα στο κατάφυτο ομώνυμο φαράγγι 7 χλμ. ανατολικά της Ιεράπετρας. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 30 λεπτά και ο δρόμος είναι βατός και έχει καλή σήμανση. Η καλύτερη εποχή για να διασχίσει κανείς το συγκεκριμένο φαράγγι είναι το χειμώνα ή την άνοιξη, ώστε να υπάρχουν πολλά νερά, κάτι που δείχνει το τοπίο μαγευτικό.
Το δάσος του Σελάκανου
Βόρεια της Ιεράπετρας βρίσκεται το δάσος του Σελάκανου, ένα από τα σπουδαιότερα οικοσυστήματα του νησιού και της Μεσογείου γενικότερα. Το δάσος του Σελάκανου είναι ένα τοπίο άγριας ομορφιάς και ένα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα της Κρήτης, ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000.
To ορεινό πευκοδάσος ξεκινάει 35 χλμ βορειοδυτικά της Ιεράπετρας και καταλήγει στις πλαγιές, κάτω από την κορυφή Αφέντης Χριστός, του όρους Δίκτη. Καλύπτεται κυρίως από το ανθεκτικό είδος «τραχείας πεύκης», που αντέχει στην ξηρασία και στο βραχώδες έδαφος της περιοχής, αλλά το οικοσύστημα του Σελάκανου περιλαμβάνει και δενδρώδεις πρίνους, κυπαρίσσια, σφενδάμια, πλατάνια, αγριοαχλαδιές, φασκομηλιές, κατσοπρίνια και αρπακτικά πουλιά (γεράκια, βιτσίλες) που πετούν πάνω από τις απότομες πλαγιές της Δίκτης.
H Μνημειακή Ελιά στο Καβούσι
Το Ελαιόδεντρο αυτό που βρίσκεται στην θέση «Αζοριάς», στο χωριό Καβούσι, περίπου έντεκα χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Ιεράπετρας. Το ελαιόδεντρο αυτό έχει ανακηρυχθεί από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) σαν «Μνημειακὀ» λόγω των μεγάλων διαστάσεων του κορμού του και λόγω της θέσης του κοντά στους αρχαίους οικισμούς «Βροντἀς», «Κάστρο» και «Αζοριάς». H ηλικία του δέντρου εκτιμάται περίπου σε 3.250 χρόνια σύμφωνα με την μέθοδο των ετήσιων δακτυλίων.
Οθωμανικά Κτίρια
Το τζαμί και η Οθωμανική κρήνη στέκουν στην παλιά πόλη θυμίζοντας την κατοχή του νησιού από την Τουρκική αυτοκρατορία. Σήμερα το κτίριο έχει αναστηλωθεί και παρέχει στέγη στην μουσική μπάντα της πόλη.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ιεράπετρας
Δίπλα στο Δημαρχείο της Ιεράπετρας, βρίσκεται η παλιά Οθωμανική Σχολή που χτίστηκε το 1899 και στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιεράπετρας με εκθέματα από τη μινωική ως τη ρωμαϊκή εποχή.
Το Οθωμανικό σχολείο χτίστηκε το 1899 μετά την απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό. Σήμερα έχει αναπαλαιωθεί και χρησιμοποιείται σαν αρχαιολογική συλλογή. Εκεί εκτίθενται διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα από την γύρω περιοχή από διαφορετικές χρονικές περιόδους. Από τα σπουδαιότερα είναι η φημισμένη σαρκοφάγος της Επισκοπής, με τις δώδεκα ζωγραφισμένες παραστάσεις, Ελληνορωμαϊκά αγάλματα από τα Βιγλιά και το καλοδιατηρημένο άγαλμα της θεάς Περσεφόνης.